به نام خدا، بخشندهترین، مهربانترین
(۱۷:۱) ستودهترین آن یکتایی است که بنده خود (محمد) را در شب احضار کرد، از مسجد مقدس (مکه) به دورترین سجدهگاه، که اطراف آن را ما برکت دادهایم، تا بعضی از نشانههای خود را به او نشان دهیم. او شنوا است، بینا.
* ۱۷:۱ " مسجد اقصا" يعنى "دورترين نقطه سجده گاه،" که بيليون ها سال نورى با اينجا فاصله دارد. اين آيه ما را آگاه ميسازد که محمد، روح واقعى، به بالاترين آسمان برده شد، تا قرآن به او داده شود (۲:۱۸۵، ۴۴:۳،۱۸-۵۳:۱، ۹۷:۱).
(۱۷:۲) بهمین ترتیب، ما به موسی کتاب آسمانی عطا کردیم، و آن را راهنمایی برای بنیاسراییل قرار دادیم که: "شما نباید هیچ معبودی را بعنوان مولا و سرور در کنار من قرار دهید."
(۱۷:۴) ما در کتاب آسمانی به فرزندان اسراییل خبر دادیم: "شما دو بار در زمین فساد خواهید کرد. تقدیر این است که شما به منتها درجه تکبر درافتید.
(۱۷:۵) "هنگامی که اولین وعده فرا رسد، ما بندگان خود را بر علیه شما خواهیم فرستاد که نیروی فراوانی دارند، و آنها به خانههای شما حمله خواهند کرد. این پیشگویی باید انجام گیرد.
(۱۷:۶) "سپس، ما نوبت را بر علیه آنها به شما خواهیم داد، و اموال و فرزندان فراوان برای شما فراهم خواهیم کرد؛ ما شما را بالادست قرار خواهیم داد.
(۱۷:۷) "اگر پرهیزکارانه عمل کنید، به نفع خود پرهیزکارانه عمل کردهاید، اما اگر بدی کنید به ضرر خود کردهاید. سپس، هنگامی که نوبت دوم فرا رسد، آنها شما را شکست خواهند داد، و وارد مسجد میشوند، همانطور که بار اول وارد شدند. آنها تمام آنچه به دست آورده بودید را نابود خواهند کرد."
(۱۷:۸) پروردگارتان رحمت خود را بر شما میبارد. اما اگر به تجاوز باز گردید، ما با عذاب تلافی خواهیم کرد. ما جهنم را مکان جاودانی کافران قرار دادهایم.
(۱۷:۹) این قرآن به بهترین راه هدایت میکند، و مژده میدهد به مؤمنانی که زندگی پرهیزکارانهای را در پیش میگیرند که آنها سزاوار پاداشی عظیم شدهاند.
(۱۷:۱۱) انسان اغلب برای چیزی دعا میکند که ممکنست به ضرر او باشد، به خیال اینکه برای چیز خوبی دعا میکند. انسان عجول است.
(۱۷:۱۲) ما شب و روز را دو نشانه قرار دادیم. ما شب را تاریک ساختیم و روز را روشن، تا شما در آن در طلب روزی از سوی پروردگارتان باشید. این همچنین برای شما سیستم زمانی و وسیله محاسبه کردن را برقرار میکند. ما اینچنین همه چیز را بتفصیل شرح میدهیم.
(۱۷:۱۳) ما سرنوشت هر انسانی را ضبط کردهایم؛ آن به گردن او گره خورده است. در روز قیامت ما نواری را که در دسترس است به دست او خواهیم داد.
* ۱۷:۱۳ زندگى شما مانند يک نوار ويديو از لحظه تولد تا لحظه مرگ قبلا ً ضبط شده است. همين نوار هنگام برانگيخته شدن در دسترس ما قرار خواهد گرفت. به آيه ۵۷:۲۲ و ضميمه ۱۴ توجه کنيد.
(۱۷:۱۵) هر کس هدایت شود، به نفع خود هدایت شده است، و هر کس گمراه شود به زیان خود گمراه شده است. هیچ گناهکاری بار گناهان دیگری را بر دوش نخواهد کشید. ما هرگز تنبیه نمیکنیم، قبل از اینکه اول رسولی بفرستیم.
(۱۷:۱۶) اگر ما بخواهیم جمعیتی را هلاک کنیم، میگذاریم تا رهبرانش در آن فساد زیادی ببار آورند. هنگامی که سزاوار عذاب شوند، ما آن را کاملاً نابود میکنیم.
(۱۷:۱۷) ما نسلهای بسیاری را بعد از نوح هلاک کردهایم. پروردگارت در رسیدگی به گناهان بندگانش دقیقترین است؛ او کاملاً آگاه است، بینا.
(۱۷:۱۸) هرکسی این زندگی زودگذر را مقدم بدارد، ما آنچه را تصمیم گرفتهایم به او بدهیم، فوراً به او خواهیم داد، سپس ما جهنم را برای او تعیین میکنیم که در آن تا ابد رنج بکشد، نکوهیده و شکست خورده.
(۱۷:۱۹) و اما کسانی که آخرت را انتخاب کرده و آن را مقدم بدارند، و پرهیزکارانه عمل کنند، درحالی که ایمان داشته باشند، از کوشش آنها قدردانی خواهد شد.
(۱۷:۲۰) ما برای هریک از آنها فراهم میکنیم؛ ما برای آنها و اینها از نعمتهای پروردگارت فراهم میکنیم. نعمتهای پروردگارت پایانناپذیر است.
(۱۷:۲۱) ببین چگونه ما بعضی مردم را بر بعضی دیگر (در این دنیا) برتری دادیم. اختلافات در آخرت بسیار بیشتر و بسیار مهمتر است.
(۱۷:۲۳) پروردگارت حکم کرده است که نباید غیر از او را پرستش کنی، و باید به والدینت احترام گذاشته شود. تا موقعی که یکی یا هر دو آنها زنده هستند، هرگز نباید به آنها "اُف" بگویی (کوچکترین اشاره از روی دلخوری)، و هرگز نباید سر آنها داد بزنی؛ باید با مهربانی با آنها رفتار کنی.
(۱۷:۲۴) و پر و بال تواضع و مهربانی برای آنها بگشا، و بگو، "پروردگار من، بر آنها رحمت ببار، زیرا آنها من را از طفولیت بزرگ کردهاند."
(۱۷:۲۵) پروردگارتان کاملاً از درونیترین افکار شما آگاه است. اگر پرهیزکار بمانید، او توبهکنندگان را میبخشد.
(۱۷:۲۶) باید حق تعیین شده خویشاوندان، مسکینان، فقیران، و مسافر بیگانه را بدهی، اما افراط نکن، ولخرج نباش.
(۱۷:۲۸) حتی اگر باید از آنها دوری کنی، در طلب رحمت پروردگارت، باید با آنها به بهترین طریق رفتار کنی.
(۱۷:۲۹) نباید دستهای خود را از روی خساست به گردنت ببندی، و نباید از روی حماقت آن را باز کنی، تا مبادا سرزنش و متأسف شوی.
(۱۷:۳۱) شما نباید فرزندان خود را از ترس فقر بکشید. ما برای آنها فراهم میکنیم، همینطور برای شما. کشتن آنها خطای بزرگی است.
(۱۷:۳۳) شما نباید کسی را بکشید-زیرا خدا حیات را مقدس قرار داده است-مگر به خاطر اجرای عدالت. اگر کسی با بیعدالتی کشته شود، سپس ما اختیار انجام عدالت را به وارث او میدهیم. بنابراین، او نباید در انتقام گرفتن از قاتل از حد تجاوز کند؛ به او کمک خواهد شد.
(۱۷:۳۴) شما نباید به پول یتیمان دست بزنید مگر در جهت خیرشان، تا بالغ شوند. شما باید به عهدهای خود وفا کنید، زیرا عهد مسئولیت بزرگی است.
(۱۷:۳۵) شما باید هنگام معامله اندازه کامل را بپردازید، و منصفانه وزن کنید. این بهتر است و پرهیزکارانهتر.
(۱۷:۳۶) نباید هیچگونه اطلاعاتی را قبول کنی، مگر اینکه شخصاً صحت آن را تحقیق کنی. من به شما شنوایی، بینایی، و عقل دادهام، و شما مسئول استفاده کردن از آنها هستید.
(۱۷:۳۷) نباید در زمین با تکبر راه بروی-تو نه میتوانی در زمین فرو روی، و نه میتوانی به بلندی کوهها باشی.
(۱۷:۳۹) این قسمتی از حکمتی است که به واسطه پروردگارت به تو وحی شد. نباید در کنار خدا خدای دیگری قرار دهی، تا مبادا سر از جهنم درآوری، سرزنش شده و شکست خورده.
(۱۷:۴۰) آیا پروردگارتان به شما فرزندان پسر عطا کرده است، در حالی که به خود فرشتگان را بعنوان دختر داده است؟! چطور توانستید چنین کفری اداء کنید؟
(۱۷:۴۱) ما در این قرآن (همه گونه مثالی) زدهایم، تا باشد که متوجه شوند. اما این فقط نفرتشان را زیادتر میکند.
(۱۷:۴۲) بگو، "اگر در کنار او خدایان دیگری بودند، همچنانکه ادعا میکنند، آنها سعی میکردند تا صاحب عرش را براندازند."
(۱۷:۴۴) ستایش کنندگان او، هفت جهان، زمین، و همه کس در آنها هستند. چیزی نیست که او را ستایش نکند، اما شما ستایش کردنشان را درک نمیکنید. او رئوف است، عفو کننده.
(۱۷:۴۵) هنگامی که قرآن میخوانید، ما میان شما و کسانی که به آخرت ایمان ندارند پردهای نامریی قرار میدهیم.
(۱۷:۴۶) ما بر افکارشان حایلی میافکنیم، تا نگذاریم آن را درک کنند، و کری بر گوشهایشان. و هنگامی که درباره پروردگارت با تنها قرآن موعظه میکنی، با نفرت فرار میکنند.
* ۱۷:۴۶ کلمه عربى "واحد" (تنها) در آيات ۷:۷۰، ۲۹:۴۵، ۸۴ و ۴۰:۱۲، و ۶۰:۴ اشاره به خدا دارد. اگر اين اعداد را با هم جمع کنيد، ميشود ۳۶۱، يا ۱۹۱۹. اما اگر آيه ۱۷:۴۶ را به آنها اضافه کنيد که به قرآن اشاره دارد، حاصل جمع بر عدد ۱۹ قابل قسمت نمى شود. بنابراين، "واحد" در ۱۷،۴۶ اشاره به قرآن دارد (ضميمه ۱۸).
(۱۷:۴۷) ما کاملاً به آنچه میشنوند آگاه هستیم، هنگامی که به تو گوش میدهند، و وقتی پنهانی توطئه میکنند-کافران گویند، "شما از مرد دیوانهای پیروی میکنید."
(۱۷:۴۹) آنها گفتند، "بعد از اینکه ما به استخوان و قطعاتی تبدیل شدیم، آیا دوباره از نو برانگیخته میشویم؟!"
(۱۷:۵۱) "حتی اگر بصورت هر خلقتی که فرض کنید غیر ممکن است، درآیید." آنها آنوقت خواهند گفت، "چه کسی ما را دوباره بازمیگرداند؟" بگو، "همان یکتایی که اول بار شما را آفرید." آنوقت آنها سرشان را تکان خواهند داد و گویند، "آن چه وقت خواهد بود؟" بگو، "ممکنست نزدیکتر از آن باشد که فکر میکنید."
(۱۷:۵۲) آن روز که او شما را احضار کند، با ستایش به او جواب خواهید داد، و آنوقت متوجه خواهید شد که جز اندک زمانی در این دنیا نبودهاید.
(۱۷:۵۳) بگو به بندگانم تا به بهترین وجه با یکدیگر رفتار کنند، زیرا شیطان همیشه سعی دارد بین آنها جدایی ایجاد کند. مسلماً، شیطان سرسختترین دشمن انسان است.
(۱۷:۵۴) پروردگارتان شما را بهتر از همه میشناسد. بر طبق دانش خود، او ممکنست رحمتش را بر شما ببارد، یا ممکنست شما را مجازات کند. ما تو را بعنوان مدافع آنها نفرستادیم.
(۱۷:۵۵) پروردگارت به همه کس در آسمانها و زمین آگاهترین است. برطبق این دانش، ما بعضی از پیغمبران را بر بعضی دیگر برتری دادیم. برای مثال، ما به داود زبور را عطا کردیم.
(۱۷:۵۶) بگو، "دعا کنید به هر معبودی که در کنار او قرار دادهاید." آنها هیچ قدرتی در دفع مصیبتهای شما ندارند، و نه میتوانند از آنها جلوگیری کنند.
(۱۷:۵۷) حتی معبودانی که آنها دعا میکنند، خود در جستجوی وسیلهای جهت نزدیک شدن به پروردگارشان هستند. آنها برای رحمت او دعا میکنند، و از عذاب او میترسند. مسلماً، عذاب پروردگارت وحشتناک است.
(۱۷:۵۸) هیچ جمعیتی نخواهد بود که ما تا قبل از روز قیامت آن را هلاک نکنیم، یا به عذابی سخت گرفتارشان نکنیم. این قبلاً در کتاب نوشته شده است.
(۱۷:۵۹) آنچه ما را از فرستادن معجزات باز داشت، آن بود که نسلهای پیشین آن را رد کردهاند. برای مثال، ما به ثمود، شتر را نشان دادیم، (معجزهای) شگفتانگیز، اما آنها بر علیه آن تجاوز کردند. ما معجزات را فقط برای هیبت و حرمت نهادن میفرستیم.
(۱۷:۶۰) ما تو را آگاه کردیم که پروردگارت مردم را در کنترل کامل دارد، و ما رویایی که به تو نشان دادیم را بعنوان امتحانی برای مردم قرار دادیم، و درختی که در قرآن نفرین شده است. ما به آنها اثبات محکم نشان دادیم تا در ایشان هیبت و حرمت ایجاد کنیم. اما این فقط به سرکشی آنها اضافه کرد.
* ۱۷:۶۰ سفر محمد به بالاترين آسمان براى دريافت قرآن که در آيات ۱۷:۱ و ۱۸-۵۳:۱، ذکر شده است، خود امتحانى است، زيرا مردم ميبايست فقط از روى ايمان محمد را باور ميکردند.
(۱۷:۶۱) هنگامی که ما به فرشتگان گفتیم، "در مقابل آدم سجده کنید،" آنها سجده کردند، بجز شیطان. او گفت، "آیا در مقابل کسی سجده کنم که تو از گل خلق کردی؟"
(۱۷:۶۲) او گفت، "چون تو او را بر من محترم شمردی، اگر تا روز قیامت به من مهلت دهی، من همه نوادگان او را در اختیار خواهم گرفت، بجز عده کمی."
(۱۷:۶۳) او گفت، "پس برو؛ تو و کسانی که از تو پیروی میکنند، سر از جهنم درخواهید آورد؛ جزایی عادلانه.
(۱۷:۶۴) "تو میتوانی آنها را با صدای خود گول بزنی، و با همه نیروها و همه مردانت بر علیه ایشان بسیج شوی، و در پول و فرزندانشان شریک شوی، و به آنها وعده دهی. آنچه شیطان وعده میدهد، سرابی بیش نیست.
(۱۷:۶۶) پروردگار شما آن یکتایی است که موجب شناور شدن کشتیها در دریا میشود. تا در جستجوی نعمتهای او باشید. او نسبت به شما مهربانترین است.
* ۱۷:۶۶ ما هم اکنون از علم فيزيک و شيمى مى آموزيم که آب داراى کيفيتهاى خاصى است که کاملا ً مناسب براى احتياجات مختلف ما ميباشد.
(۱۷:۶۷) اگر در وسط دریا گرفتار شده باشید، معبودان خود را فراموش میکنید، و صادقانه تنها او را دعا میکنید. اما به مجرد اینکه او شما را به ساحل نجات میرساند، روی میگردانید. حقیقتاً که انسان ناسپاس است.
(۱۷:۶۸) آیا تضمین کردهاید که او باعث نخواهد شد زمین ساحل شما را ببلعد؟ یا اینکه او بر شما طوفان نخواهد فرستاد، آنوقت حمایت کنندهای نیابید؟
(۱۷:۶۹) آیا تضمین کردهاید که او شما را بار دیگر به دریا نخواهد فرستاد، سپس طوفانی بر شما بفرستد تا به خاطر بی اعتقادیتان شما را غرق کند؟ هنگامی که این پیش آمد رخ دهد، ما فرصت دیگری به شما نخواهیم داد.
(۱۷:۷۰) ما فرزندان آدم را گرامی داشتهایم، و برایشان در خشکی و دریا وسایل حمل و نقل تهیه نمودیم. ما برایشان روزیهای خوب تهیه کردیم، و ما بیشتر از اکثر مخلوقات خود به ایشان برتری عطا کردیم.
(۱۷:۷۱) آن روز خواهد آمد که ما همه مردم را احضار خواهیم کرد، همراه با پروندهشان. و اما کسانی که نامه اعمالی پرهیزکارانه به آنها داده شود، پرونده خود را خواهند خواند و از کوچکترین بیعدالتی رنج نخواهند برد.
(۱۷:۷۳) آنها تقریباً تو را از آیاتی که ما به تو دادهایم منحرف کردند. آنها میخواستند تو چیز دیگری جعل کنی، تا تو را دوست خود بدانند.
(۱۷:۷۵) اگر اینکار را کرده بودی، ما عذاب تو را در زندگی این دنیا و بعد از مرگ، دو برابر میکردیم، و تو هیچکس را پیدا نمیکردی تا در مقابل ما به تو کمک کند.
(۱۷:۷۶) آنها تقریباً تو را از آن سرزمین تبعید کردند که از دست تو خلاص شوند، تا بتوانند به مجرد اینکه تو رفتی دوباره باز گردند.
(۱۷:۷۷) با همه رسولانی که قبل از تو فرستادیم، روش همیشه چنین بوده است، و تو روش ما را تغییرناپذیر خواهی یافت.
(۱۷:۷۸) باید هنگامی دعای ارتباطی (نماز) بجا آوری که خورشید از بالاترین نقطه خود در ظهر پایین میآید، و به طرف غروب آفتاب میرود. همچنین باید (خواندن) قرآن را در سحرگاه بجا آوری. قرآن (خواندن) در سحرگاه مشهود است.
(۱۷:۷۹) باید در خلال شب برای ثواب بیشتر تفکر و نیایش کنی، تا پروردگارت تو را به مقامی ستوده رساند.
(۱۷:۸۰) و بگو، "پروردگار من، من را به مدخلی محترمانه داخل گردان، و مرا با خروجی محترمانه خارج گردان، و بمن از جانب خود حمایتی قوی عطا کن."
(۱۷:۸۲) ما در قرآن شفا و رحمت برای مؤمنان میفرستیم. همزمان، آن فقط بر ستمگری متجاوزین میافزاید.
(۱۷:۸۳) هنگامی که ما نعمتی به انسان عطا میکنیم، او سرگرم و بیتوجه میشود. اما وقتی بلایی به او میرسد، مأیوس میشود.
(۱۷:۸۴) بگو، "هر کس بر طبق اعتقاد خود عمل میکند، و پروردگارتان کاملاً میداند که کدامیک از شما به راه راست هدایت شدهاید."
(۱۷:۸۵) آنها در باره وحی از تو سئوال کنند. بگو، "وحی از طرف پروردگارم میآید. دانشی که به شما داده شده است، بسیار ناچیز است."
(۱۷:۸۶) اگر ما بخواهیم، میتوانیم آنچه را به تو وحی کردیم، پس بگیریم، آنوقت تو در مقابل ما هیچ محافظی نخواهی یافت.
(۱۷:۸۸) بگو، "اگر همه انسانها و همه جنها با هم متحد شوند، تا قرآنی مانند این بیاورند، هرگز نمیتوانند مانند این را بیاورند، حتی هر چقدر هم که به یکدیگر کمک کنند."
(۱۷:۹۰) آنها گفتند، "ما تو را باور نخواهیم کرد، مگراینکه از زمین چشمه آبی بیروی آوری.
(۱۷:۹۲) "یا مگراینکه همانطور که ادعا کردی، باعث شوی تا تودههایی از آسمان بر ما فرود آید. یا اینکه خدا و فرشتگان را در مقابل چشمان ما حاضر کنی.
(۱۷:۹۳) "یا مگر اینکه قصری مجلل داشته باشی، یا اینکه به آسمان بالا روی. حتی اگر بالا روی، ما ایمان نخواهیم آورد، مگر اینکه کتابی بیاوری که بتوانیم بخوانیم." بگو، "ستایش پروردگارم را. آیا من غیر از رسولی از جنس انسان هستم؟"
* ۱۷:۹۳ رسول ميثاق خدا، رشاد خليفه، اينچنين به مبازره طلبيده شد، از جمله از او خواستند تا کتابى جديد آورد، يا قطعاتى از آسمان فرود آورد. آيه ۳:۸۱ وظايف رسول ميثاق خدا را مشخص مى کند اثبات هيبت انگيز در ضميمه هاى ۲ و ۲۶ شرخ داده شده است.
(۱۷:۹۴) آنچه مردم را از ایمان آوردن باز داشت، هنگامی که هدایت بر ایشان آمد، گفتهشان است، "آیا خدا بشری را بعنوان رسول فرستاد؟"
(۱۷:۹۵) بگو، "اگر فرشتگان در زمین سکونت داشتند، ما از آسمان فرشتهای بعنوان رسول بر ایشان پایین میفرستادیم."
(۱۷:۹۶) بگو، "خدا بعنوان شاهد در میان من و شما کافی است. او کاملاً بر پرستش کنندگانش آگاه است، بینا."
(۱۷:۹۷) هر کس را خدا هدایت کند، حقیقتاً هدایت شده است. و هر کس را او به گمراهی فرستد، هرگز مولا و سروری در کنار او برایشان نخواهی یافت. ما در روز قیامت، اجباراً آنها را احضار خواهیم کرد؛ کور، گنگ، و کر. مقصد آنها جهنم است. هرگاه آتش آن سرد شود، ما آتش آنها را افزایش خواهیم داد.
(۱۷:۹۸) چنین است جزای بحق آنها، از آنجایی که آیات ما را رد کردند. آنها گفتند، "پس از اینکه ما به استخوانهای ریز و قطعاتی در آییم، آیا بصورت خلقتی جدید برانگیخته میشویم؟"
(۱۷:۹۹) آیا آنها نمیتوانستند ببینند که خدایی که آسمانها و زمین را خلق کرد، قادر است همان خلقت را بیافریند؟ (که) او برایشان مدت عمر از قبل تعیین شدهای قرار داده است که تغییرناپذیر است؟ با این حال، کافران اصرار به کفر ورزیدن دارند.
(۱۷:۱۰۰) اعلام کن، "اگر شما صاحب گنجهای رحمت پروردگار من بودید، از ترس تمام شدن آن، در آن مضایقه میکردید. انسان خسیس است."
(۱۷:۱۰۱) ما موسی را با نُه معجزه شگفتانگیز حمایت کردیم-از فرزندان اسراییل بپرس. هنگامی که او نزدشان رفت، فرعون به او گفت، "من گمان میکنم که تو ای موسی، جادو شدهای."
(۱۷:۱۰۲) او گفت، "تو بخوبی میدانی که مسلماً هیچکس نمیتواند اینها را آشکار کند، بجز پروردگار آسمانها و زمین. من گمان میکنم که تو، ای فرعون، محکوم به فنا شدهای."
(۱۷:۱۰۳) هنگامی که او آنها را دنبال کرد، همانطور که آنها را از آن سرزمین بیرون میکرد، ما او را غرق کردیم، همراه با کسانی که طرفدار او بودند، همه آنها را.
(۱۷:۱۰۴) و پس از آن ما به فرزندان اسراییل گفتیم، "بروید در این سرزمین زندگی کنید. هنگامی که پیشگویی نهایی بوقوع پیوندد، ما همه شما را در یک گروه احضار خواهیم کرد."
(۱۷:۱۰۵) به حق، ما آن را پایین فرستادیم، و آن با حقیقت پایین آمد. ما تو را نفرستادیم مگر بعنوان مژده دهنده، همینطور هشداردهنده.
(۱۷:۱۰۶) قرآنی که ما کم کم رها کردهایم، تا تو آن را برای مردم در مدتی دراز بخوانی، اگر چه که ما همه آن را یک مرتبه پایین فرستادیم.
(۱۷:۱۰۷) اعلام کن، "به آن ایمان آورید، یا به آن ایمان نیاورید." کسانی که از کتابهای آسمانی قبلی دانش دریافت داشتند، هنگامی که برایشان خوانده میشود، سجده کنان بر چانههای خود فرومیافتند.
(۱۷:۱۰۹) آنها بر چانههای خود فرو میافتند، سجدهکنان و گریهکنان، زیرا این حرمت همراه با واهمهشان را زیادتر میکند.